162
Ü N S E V E R
X X X
II
B İ N A Y I T U R İ Z M İ Ş L E T M E S İ Y A P A N U N S U R : P E R S O N E L
“cami” gibi ticari, sosyal, dini vb. değişik alanlarda çoğaltmak
mümkündür. Ancak ticari faaliyet gerçekleştiren yerler açısından
duruma bakmak ve ticari faaliyet ile faaliyeti düzenleyen kural ilişkisini
incelemek daha aydınlatıcı olacaktır.
Ticari faaliyetler mevzuatta genellikle bir faaliyet türü diğerinden
ayırt edilmeden ve ticari faaliyet başlığı altında genel hükümlerle
düzenlenir: Tacir /Ticaret Odası, Esnaf/Esnaf Odası vb. düzenlemeler
bu doğrultudadır. Mevzuatın niteleyerek bir alanı/faaliyeti özel olarak
düzenlediği durumlar istisnai ve temel ortak özellik olarak kamu
düzenine ilişkindir. Kamuya açık/yönelik alan/faaliyetlerin hukuken
düzenlenmesi ile bu alanda faaliyet gösterecek özel teşebbüsler
açısından ayrıcalık (ruhsata tabi faaliyet, teşvik vb.) ve bu ayrıcalığın
karşılığı olarak denetlenme yükümlülüğü doğar.
Bir ticari faaliyete ilişkin olarak hukukun “niteleme yapması” daha
çok bu faaliyetin “mesleki” olması halinde karşımıza çıkar: Eczane,
“eczacı” tarafından, hukuk bürosu “avukat” tarafından kurulur ve
faaliyet gösterir. Bu doğrudan kişiye bağlı “mesleki” faaliyetlerin yanı
sıra
“mesleki niteliği olan kişilerin bir araya gelip oluşturdukları ticari
işletmeler”
de ağırlıklı olarak onları bir araya getiren kişiler üzerinden
nitelenir: Hastaneler doktorlara göre, borsa aracı kurumları brokerlara
göre, yapı denetim şirketleri mühendis ve mimarlara göre, mali
müşavirlik şirketleri mali müşavirlere göre oluşur ve tanımlanır. Bu gibi
işlerde asli unsur mesleki faaliyeti gerçekleştiren kişiler, yan unsur ise
bu faaliyetin gerçekleştiği yer olarak mevzuatta tanımlanır ve nitelenir.
Hastaneyi hastane yapan binasından önce içindeki doktorlar, sonra
ameliyathane ve odalar vb.dir, dershaneyi dershane yapan öğretmen
niteliğindeki personel ve sınıfları, binası, uyguladığı müfredattır.
Ancak bu faaliyetlerin temel özelliği ticari yani kâr amaçlı olmalarıdır.
