60
Ü N S E V E R
X X X
II
İ Ş H U K U K U N D A Y E N İ G E L İ Ş M E
Buna göre işçi fazla çalıştığı her saat karşılığında 1 saat 30 dakikayı
serbest zaman olarak kullanabilir. Zamlı ödeme yerine serbest zaman
kullanma yetkisi yasa koyucu tarafından işçiye verilmiştir. Dolayısı ile
talep ettiği halde kendisine serbest zaman kullandırılmayan işçinin iş
sözleşmesini haklı nedenle feshetme hakkı bulunmaktadır.
Antrakt çalışma (Uzun aralı çalışma)
Antrakt çalışma özellikle hizmet sektöründe ve dolayısı ile turizmde
(otel, restoran, bar vs.) kullanma ihtiyacı ve alanı bulan bir esnek çalışma
uygulamasıdır. Hukuk sistemimizde ara dinlenmesi işin gereği ve o yerin
geleneklerine göre günlük çalışma süresinin ortalama bir zamanında
verilen dinlenme süresidir. Bu genel bir tanım olup kaç saatlik çalışmaya
en az ne kadar ara dinlenme verilmesi gerekeceği emredici hükümlerle
aynı maddede düzenlenmiştir.
10
Öte yandan Yargıtay da kararlarında 7,5–10 saatlik çalışma süresine
verilecek ara dinlenme süresinin en az 1,5 saat olması gerektiğini
belirtmektedir.
11
İşte antrakt çalışmadaki uygulama, o gün içinde işçinin
çalışmaya başlama ve çalışmayı bitirme arasındaki süre uzun olmasına
rağmen ara dinlenme sürelerinin uzun tutularak işçinin fazla çalışma
yapmasına olanak tanımadan işyerinde uzun süre kalması olarak karşımıza
çıkmaktadır. (Örneğin işçi sabah saat 08:00’da işyerinde işbaşı yapmakta
13:00’a kadar çalışmakta, 13:00-17:00 arasında ara dinlenme yapıp 17:00–
21:00 arasında yeniden çalışmaktadır.)
10
4857 s. İş Kanununun 68.maddesine göre; “Günlük çalışma süresinin ortalama bir zamanında o yerin
gelenekleri ve işin gereğine göre ayarlanmak suretiyle işçilere; a) Dört saat veya daha kısa süreli işlerde
on beş dakika, b) Dört saatten fazla ve yedi buçuk saate kadar (yedi buçuk saat dahil) süreli işlerde yarım
saat, c) Yedi buçuk saatten fazla süreli işlerde bir saat ara dinlenmesi verilir. Bu dinlenme süreleri en az
olup aralıksız verilir. Ancak bu süreler, iklim, mevsim, o yerdeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde
tutularak sözleşmeler ile aralı olarak kullandırılabilir. Dinlenmeler bir işyerinde işçilere aynı veya değişik
saatlerde kullandırılabilir. Ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmaz.”
11
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 28.10.2009 tarih 2008/11139 E. ve 2009/29544 K. sayılı kararı.
